De levens en werken van Machiavelli, da Vinci en Michelangelo waren de afgelopen maanden een terugkerend thema. De Renaissance, het grote tijdperk in de 14de en 15de eeuw waarin deze culturele grootheden leefden eveneens. Ik heb me verdiepen in de geschiedenissen van Venetië, Rome, Milaan en natuurlijk: Florence, de Moeder van alle Renaissance steden. We zouden het nu een hotspot noemen. Ijkpunt voor kunst, uitvindingen en middels De heerser (Il Principe), het boek dat centraal stond in de drie afgelopen maanden, in de ontwikkeling van politiek.
Niccolo Machiavelli werkte in de stadstaat Florence toen het zich net had ontdaan van de verlicht-despotische familie De Medici. Patriarchen van vele grote kunstenaars waren ze wel gewoon de machthebbers. Er kwam een geestelijke en toen de burgerij die de baas werden. Machiavelli in opdracht van de burgerij, regelde van alles, intern en extern tot aan de hoven van Spanje en Frankrijk aan toe. We zouden hem nu een oliemannetje noemen. Maar de Medici familie kwam terug en de ontslagen Machiavelli werd aan zijn woning gekluisterd. Het leverde hem, gelukkig, de tijd en energie op om zijn grote werken, Il Principe en Discorsi, te schrijven. Het eerste boek, zijn bekendste en lang verkeerd begrepen werk, is geïnspireerd door het leven van Cesare Borgia. Een jonge heerser die onder de vleugels van zijn vader, paus Alexander VI, grote delen van Italië veroverde. De wijze waarop hij dit aanpakte, de listen, het bedrog, strategie en tactieken, waren de basis voor Il Principe. Machiavelli’s Heerser is het ontegenzeggelijke playbook voor Realpolitik. Machiavelli zou zijn werken nooit in druk zien verschijnen. Hij overleed in 1526. Een jaar later zouden de Zwitsers en Fransen Italië veroveren en Rome grotendeels verwoesten. De grote stadstaten zouden het nog lang op moeten nemen tegen legers uit Duitsland, Frankrijk en Spanje.
Machiavelli overleed wat vergeten, Michelangelo arm in een hoekje van Rome en Da Vinci had zich al jaren onder de bescherming van de Franse koning bij Parijs teruggetrokken met in zijn bezit zijn grote kunstwerken en zijn notitieboeken. De steden staan er nog, met hun grandeur, maar hun hoogtepunt was na de 16de eeuw wel geweest. Uitzondering zou Rome blijken te zijn. Nieuwe pausen zouden de macht van de Romeinse Kerk doen herleven en het zou nog eeuwen duren voor de reformatie daar een eind aan zou maken. Eeuwen kon het zich de macht van het Duitse Keizerrijk en het Engels koninkrijk compenseren met de Fransen en Spanjaarden. De grandeur heeft de stad door de eeuwen behouden.
De werken van da Vinci en Michelangelo, en vele ander grote Renaissance kunstenaars zullen me overigens nog lang blijven inspireren. De 500-jarige herdenking van de sterfdag van Leonardo da Vinci op 2 mei, de mooie bio van Walter Isaacson, maar pak vooral de notebooks en een boek met schilder- en beeldhouw werken erbij. Wat een genie.
No comments yet.